رشته تغذیه را میتوان ترکیبی از پزشکی، تغذیه و ارتباط میان آنها دانست. ارتباط میان این موارد دارای اهمیت زیادی است. به همین دلیل رشته‌ای با عنوان علوم تغذیه در نظر گرفته شده است تا افرادی که به این زمینه علاقمند هستند بتوانند در آن مشغول به تحصیل شوند. چه رتبه‌ای برای پذیرفته شدن در این علم لازم است؟ آیا میتوان بدون کنکور در آن مشغول به تحصیل شد؟ درآمد و بازار کار آن چگونه است؟ هنگام تحصیل در مقطع کارشناسی آن باید چه دروسی مطالعه شود؟ گرایش‌های مقطع ارشد آن کدام‌اند؟ پاسخ به این سوالات می‌تواند به شنا در شناخت کامل این رشته کمک زیادی کند.
معرفی رشته تغذیه
برای معرفی رشته علوم تغذیه ابتدا باید بدانید که یکی از مهم‌ترین زیر شاخه‌های پزشکی محسوب می‌شود. اصول تغذیه، رژیم درمانی، ارزش مواد غذایی و نحوه صحیح مصرف آنها توسط متخصصان این رشته بررسی می‌شود. دانشجویان رشته تغذیه وابسته به وزارت بهداشت، درمان و پزشکی هستند. اگر بخواهیم همه‌چیز درباره رشته علوم تغذیه را بدانیم در قدم اول باید بدانید که کاربرد و اهمیت آن چیست و چرا از آن استقبال می‌شود؟
امروزه بسیاری از مواد غذایی با استفاده از مواد شیمیایی تولید می‌شوند. به همین دلیل نیاز است تا کیفیت و نحوه ساخت آنها تحت کنترل افرادی که در این زمینه تخصص دارند بررسی شود. از طرفی دیگر برخی افراد به دلایلی نظیر بیماری، دارای محدودیت در مصرف مواد غذایی هستند. در این شرایط چه کسی می‌تواند دستور غذایی مناسب برای این افراد را تشخیص دهد؟ قطعا این کار را باید افراد تحصیل‌کرده در رشته تغذیه انجام دهند.
شما میتوانید تا مقطع دکتری در علوم تغذیه ادامه تحصیل دهید. طبق نظر دانشجویان رشته تغذیه، مهاجرت با استفاده از مدرک تحصیلی این رشته بسیار پررونق است؛ زیرا علوم تغذیه یکی از مواردی به‌شمار می‌رود که در نقاط مختلف جهان نیازمند آن هستیم. اگر به بررسی سلامت و ارتباط آن با مواد خوراکی علاقه دارید رشته تغذیه می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
رتبه قبولی برای رشته تغذیه
برای رتبه موردنیاز برای قبولی در رشته تغذیه مقطع کارشناسی بهتر است رتبه‌های پذیرفته شده در مناطق مختلف و دوره‌های متفاوت را بررسی کنیم. داوطلبان هر منطقه با شرکت‌کنندگان همان منطقه سنجیده می‌شوند.
- رتبه ۲۵۷۷: دارای سهمیه منطقه یک، بومی استان اصفهان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
- رتبه ۴۷۳۹: دارای سهمیه منطقه یک، بومی استان زنجان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی زنجان.
- رتبه ۵۴۰۶: دارای سهمیه منطقه یک، بومی استان خوزستان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور.
- رتبه ۶۰۴۲: دارای سهمیه منطقه یک، بومی استان خوزستان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور.
- رتبه ۷۲۵۲: دارای سهمیه منطقه یک، بومی استان سیستان و بلوچستان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان.
- رتبه ۵۵۳۵: دارای سهمیه منطقه ۲، بومی استان تهران، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی.
- رتبه ۷۴۹۶: دارای سهمیه منطقه ۲، بومی استان فارس، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی شیراز.
- رتبه ۸۶۶۵: دارای سهمیه منطقه ۲، بومی استان لرستان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی خرم‌آباد.
- رتبه ۱۰۷۹۰: دارای سهمیه منطقه ۲، بومی استان لرستان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی خرم‌آباد.
- رتبه ۱۱۶۹۳: دارای سهمیه منطقه ۲، بومی استان هرمزگان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس.
- رتبه ۱۹۴۳۵: دارای سهمیه منطقه ۲، بومی استان سیستان و بلوچستان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان.
- رتبه ۳۱۴: دارای سهمیه منطقه ۳، بومی استان تهران، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی.
- رتبه ۵۶۰۳: دارای سهمیه منطقه ۳، بومی استان یزد، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی یزد.
- رتبه ۹۸۸۸: دارای سهمیه منطقه ۳، بومی استان گلستان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی گرگان.
- رتبه ۱۰۷۰۷: دارای سهمیه منطقه ۳، بومی استان زنجان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی زنجان.
- رتبه ۱۲۳۷۷: دارای سهمیه منطقه ۳، بومی استان سمنان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی سمنان.
- رتبه ۱۴۰۱۳: دارای سهمیه منطقه ۳، بومی استان مرکزی، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی اراک.
- رتبه ۱۵۶۶۹: دارای سهمیه منطقه ۳، بومی استان لرستان، پذیرفته شده در دانشگاه علوم پزشکی خرم آباد.
مشاهده کارنامه افراد پذیرفته شده در مقطع کارشناسی رشته تغذیه می‌تواند به شما در انجام برنامه‌ریزی و کسب حداقل درصدهای موردنیاز کمک کند. مشاوره های تحصیلی نیز می‌توانند با انجام برنامه‌ریزی صحیح شما را در رسیدن به هدفتان یاری دهند.
رشته تغذیه بدون کنکور
اگر دارای سوابق تحصیلی خوبی هستید و در یکی از رشتههای نظری تحصیل کرده‌اید میتوانید بدون شرکت در کنکور سراسری رشته تجربی، در رشته تغذیه مشغول به تحصیل شوید. اما باید واجد برخی شرایط باشید تا این مورد برای شما امکان‌پذیر باشد.
امکان تحصیل در رشته علوم تغذیه در دوره روزانه و شبانه امکان‌پذیر نیست؛ زیرا این رشته زیر شاخه پزشکی محسوب می‌شود و برای تحصیل در آن باید برخی استانداردهای لازم را داشته باشید و در آزمون‌های ورودی درنظرگرفته‌شده شرکت کنید.
شما میتوانید برای تحصیل در دوره آزاد یا پردیس خودگردان از طریق سوابق تحصیلی اقدام کنید. ۲ راه دیگر وجود دارد؛ یکی این که در دانشگاه‌های آزاد خارج از کشور ثبت‌نام کنید و راه دیگر این که در رشتههای جایگزین مشغول به تحصیل شوید. در صورت استفاده از روش دوم، شما میتوانید برای مقطع کارشناسی ارشد وارد رشته تغذیه و یکی از گرایش‌های آن شوید.
کارشناسی ارشد رشته تغذیه
برای شرکت و تحصیل در رشته تغذیه مقطع کارشناسی ارشد، ۵ گرایش وجود دارد: رشته تغذیه بالینی، رشته تغذیه ورزشی، رشته علوم تغذیه، رشته تغذیه در بحران و حوادث غیرمترقبه و رشته علوم بهداشتی در تغذیه. شما با هر مدرک تحصیلی مجاز به شرکت در کنکور کارشناسی ارشد این گرایش ها نیستید.
- رشتههای کارشناسی مجاز گرایش علوم تغذیه: علوم تغذیه، زیست جانوری، بهداشت موادغذایی، اقتصاد تغذیه، کارشناس علوم و صنایع غذایی، رژیم‌شناسی، علوم و مهندسی صنایع غذایی، بهداشت عمومی، مامایی، پرستاری، مهندسی کشاورزی، علوم و صنایع غذایی، زیست‌شناسی سلولی مولکولی و مهندسی کشاورزی.
- رشتههای کارشناسی مجاز گرایش تغذیه در بحران و حوادث غیرمترقبه: علوم تغذیه، زیست‌شناسی، علوم و صنایع غذایی، بهداشت عمومی، زیست‌شناسی عمومی و علوم آزمایشگاهی.
- رشتههای کارشناسی مجاز گرایش علوم بهداشتی در تغذیه: علوم تغذیه، دکتری حرفه‌ای پزشکی، رژیم‌شناسی، زیست‌شناسی سلولی مولکولی، صنایع غذایی، داروسازی، مامایی، بهداشت موادغذایی و پرستاری.
- رشتههای کارشناسی مجاز گرایش تغذیه بالینی: علوم تغذیه.
- رشتههای کارشناسی مجاز گرایش تغذیه ورزشی: علوم تغذیه، دکتری عمومی و تغذیه ورزشی.
منابع موردنیاز برای این ۵ گرایش شامل دروس زبان تخصصی، فیزیولوژی، بیوشیمی و تغذیه هستند. ضریب و اهمیت هر یک از این دروس برای گرایش‌های مختلف رشته تغذیه به‌صورت یکسان است.
دروس رشته تغذیه
دروسی که شما باید در دوره کارشناسی پیوسته رشته تغذیه مطالعه کنید و با موفقیت بگذرانید شامل ۴ گروه تخصصی، عمومی، کارآموزی و پایه می‌شود. گذراندن این دوره ۴ سال تحصیلی یا ۸ ترم طول می‌کشد. در هر ترم شما باید تعداد درس و واحد مشخصی را بگذرانید. در غیر این صورت ممکن است ترم‌های تحصیلی شما افزایش پیدا کند.
- دروس عمومی: اندیشه اسلامی ۱، اندیشه اسلامی ۲، آیین زندگی، آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تاریخ امامت، تفسیر موضوعی قرآن، ادبیات فارسی، زبان انگلیسی عمومی، تربیت بدنی ۱، تربیت بدنی ۲، دانش خانواده و جمعیت، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران.
- دروس پایه: روش‌های مطالعه و یادگیری، بیوشیمی مقدماتی، فیزیولوژی ۱، فیزیولوژی ۲، آناتومی، آمار حیاتی، اصول روانشناسی و مشاوره، جامعه‌شناسی پزشکی، اصول اپیدمیولوژی، بهداشت عمومی، انگل‌شناسی پزشکی، میکروب‌شناسی پزشکی.
- دروس تخصصی: شیمی موادغذایی، میکروب‌شناسی موادغذایی، بهداشت و مسمویت‌های غذایی، اصول نگه‌داری موادغذایی، اثر فرایند بر ارزش مواد خوراکی، بیوشیمی متابولیسم، اصول ایمونولوژی، اصطلاحات پزشکی، زبان تخصصی تغذیه، پاتوفیزیولوژی ۱، پاتوفیزیولوژی ۲، تغذیه اساسی ۱، تغذیه اساسی ۲، فیزیولوژی تغذیه، اصول تنظیم برنامه‌های غذایی، داروشناسی، تداخل‌های غذایی و دارویی، مکمل‌های غذایی، مدیریت خدمات غذایی، کاربرد رایانه در علوم تغذیه، اکولوژی غذا و تغذیه، ژنتیک و تغذیه، ارزیابی وضعیت تغذیه، بیماری‌های ناشی از سوء‌تغذیه، تغذیه در دوره‌های زندگی، تغذیه گروههای ویژه، اصول آموزش و مشاور تغذیه، اصول برنامه‌ریزی در تغذیه جامعه، خدمات تغذیه‌ای در مراقبت‌های اولیه بهداشتی، روش تحقیق در علوم تغذیه، رژیم‌درمانی ۱، رژیم‌درمانی ۲، رژیم‌درمانی ۳، رژیم‌درمانی ۴، آشنایی با تفسیر داده‌های پاراکلینیکی، سمینار پروژه.
- دروس کارآموزی: کارآموزی در عرصه تغذیه جامعه، کارآموزی در عرصه تغذیه بالینی، کارآموزی در عرصه صنایع غذایی.
مجموع واحدهای این ۴ گروه، ۱۳۰ است که شامل ۲۲ واحد پایه، ۶۶ واحد تخصصی، ۱۸ واحد کارآموزی و ۲۴ واحد عمومی می‌شود. گذراندن برخی دروس به عنوان پیش نیاز برای برخی از دروس الزامی است. به همین دلیل سعی کنید طبق چارت درسی که در اختیار شما گذاشته می‌شود پیش بروید.
بازار کار رشته تغذیه
اگر مدرک کارشناسی یا مقاطع بالاتر رشته تغذیه را داشته باشید بهراحتی میتوانید در ۷ مرکز مشغول‌به‌کار شوید. البته علاوه‌بر مدرک، شما باید بتوانید از مطالب به‌صورت عملی استفاده کنید. بیمارستان‌ها، دفاتر مشاور تغذیه، کترینگ‌ها، کارخانه‌های تولیدکننده موادغذایی، مراکز بهداشتی و درمانی، مشاور امور پژوهشی مربوط به مراکز تحقیقاتی و کلینیک رژیم‌درمانی و تغذیه به افراد تحصیل‌کرده در رشته تغذیه نیاز دارند.
بازار کار رشته علوم تغذیه به تعداد مراکز مرتبط با این رشته در محل زندگی شما بستگی دارد. هرچه شهر و استان شما بزرگ‌تر باشد شما موقعیت شغلی بهتری خواهد داشت و راحت‌تر میتوانید مشغول‌به‌کار شوید. البته برخی از این مراکز از طریق برگزاری آزمون‌های ورودی سراسری اقدام به جذب نیرو می‌کنند. در این صورت شما میتوانید مراکز موجود در شهرها یا استان‌های دیگر را نیز به‌عنوان محل‌کار آینده خود انتخاب کنید.
درآمد رشته علوم تغذیه
در کدام مرکز مرتبط با رشته علوم تغذیه مشغول‌به‌کار شده‌اید؟ وظیفه شما چیست و چه کاری انجام می‌دهید؟ چند شیفت‌کاری مشغول‌به‌کار هستید؟ در مراکز خصوصی کار می‌کنید یا ارگان‌های دولتی؟ تمامی این سوالات روی میزان درآمد ماهانه شما از شغل مرتبط با رشته تغذیه اثرگذار هستند.
بابت کار در مراکز خصوصی حقوق بیشتری نسبت به مراکز دولتی پرداخت می‌شود. افزایش تعداد شیفت‌های کاری، افزایش حقوق را به‌دنبال دارد. هرچه مدرک تحصیلی شما بالاتر باشد وظیفه مهم‌تر و حساس‌تری به شما داده می‌شود. بنابراین شما تا حدودی میتوانید در تعیین درآمد خود موثر باشید.
اگر مدرک تحصیلی رشته علوم تغذیه را با موفقیت به دست آورید، امکان تاسیس کلینیک خصوصی برای شما وجود دارد. این مورد هم یک موقعیت شغلی محسوب می‌شود و هم شما از این طریق میتوانید درآمد قابل‌توجهی داشته باشید. ممکن است پروسه تاسیس کلینیک اندکی زمان‌بر باشد؛ اما اگر روند کار را درست پیش ببرید قطعا به موفقیت‌های زیادی خواهید رسید.
سخن پایانی
طبق مطالب گفته‌شده، شما ۴ راه برای ورود به رشته تغذیه پیش رو دارید. اما پیش از آن باید مشخص کنید که از بازار کار و درآمد آن راضی هستید یا خیر. محیط کاری یکی از مواردی است که تاثیر فوق‌العاده‌ای بر روحیه شما برای کار کردن دارد. مهارت‌های فردی و نحوه صحیح رفتار با بیماران و مراجعه‌کنندگان را باید در خود تقویت کنید تا بتوانید وظیفه خود را به خوبی انجام دهید. اهمیت آن برای مهاجرت و امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکتری ۲ ویژگی مثبت برای این رشته محسوب می‌شوند.
سوالات متداول
رشته علوم تغذیه چیست؟
از زیر گروههای رشته پزشکی است. این رشته را میتوان ترکیبی از علوم تغذیه، پزشکی و ارتباطی که میان آنها وجود دارد دانست.
رشته تغذیه چه رتبه ای میخواد؟
با توجه به منطقه و دانشگاهی که قصد تحصیل در آن را دارید حداکثر رتبه موردنیاز، متفاوت خواهد بود. مطالعه رتبه پذیرفته‌شدگان سال‌های قبل می‌تواند راهنمای خوبی برای شما باشد.
رشته علوم تغذیه چند سال است؟
۸ ترم تحصیلی و معادل ۴ سال تحصیلی است. در شرایط خاص ممکن است تعداد سال‌ها یا ترم‌ها افزایش پیدا کند.
چه رشته هایی می توانند ارشد تغذیه شرکت کنند؟
رشتههای مجاز برای هر گرایش متفاوت است. در قسمت کارشناسی ارشد تغذیه، رشتههای مجاز برای هر گرایش آورده شدهاند.
رشته تغذیه تا چه مقطعی دارد؟
شما بهراحتی و در داخل کشور میتوانید تا مقطع دکتری در این رشته تحصیل کنید.
رشته تغذیه چند واحد دارد؟
۱۳۰ واحد که ترکیبی از دروس عمومی، تخصصی، کارآموزی و پایه است. برای دریافت مدرک کارشناسی تغذیه باید تمامی این واحدها را با موفقیت بگذرانید.
